Sağlık verilerinin analizi çok yararlı sonuçlar sağlayabilir. Ancak bu noktada hasta verilerinin mahremiyetin korunması maksadıyla kimliksizleştirilmesi gerekir. Veri kimliksizleştirilmesinde “güvenli liman” yöntemi ve istatistikçi yöntemi gibi farklı yollar izlenebilir. Her yönteme yönelik destek ve eleştiriler bulunmaktadır.
Güvenli liman yönteminde, bağlama göre bireylerin, akrabaların yada ev halkının tanımlayıcıları (identifer) kaldırılmalı yada koda çevrilmelidir. Bunlar ad, soyadı, coğrafi lokasyon bildiren bazı veriler, yıl dışında tarih verisi, telefon-faks numaraları, e-posta adresleri, kimlik numaraları, sigorta numaraları, tıbbi kayıt numaraları, banka hesap numaraları, biyometrik tanımlayıcılar, vesikalık fotoğraflar vs. gibi kişiyi eşsiz olarak tanımlayabilecek veriler olabilir. Bu yöntem yararlı bir çerçeve sunmakla beraber kullanılan veri setine bağlı olarak, çok güvenli olmayabileceği gerekçesi ile eleştirilmektedir. Üstelik kaldırılan yada örtülen veriler, elde edilmek istenilen sonuç için önem taşıyor da olabilir. İstatistiksel yöntemle kimliksizleştirilen veriler ise bu konuda uzman olan kişiler tarafından tersine mühendislik yöntemleri çözümlenebilir.
Sonuç olarak, politika üretenler çağımızda giderek artan veri yığınlarını işlemede mahremiyet ile yarar arasındaki dengeyi korunmalıdır. Ancak, büyük veri çağında, “veriye dayalı bilim” kavramını ortaya koyabilmek için tam güvenlik yaklaşımı ile ortaya sürülen ve verilerin kullanımını neredeyse tamamen ortadan kaldıran yasal kısıtlamaların yeniden gözden geçirilmesi bir zorunluluktur.
Kaynak: Patrick Ouellette, Patient data de-identification: Keeping data private and useful
Yorum yapabilmek için kayıtlı kullanıcı olmanız gerekmektedir. Giriş