ABD’de “Health Information Technology for Economic and Clinical Health (HITECH)” yasası ve anlamlı kullanım (meaningful use) programı sonrası bilgi sistemlerine dayalı kapsamlı bir dönüşüm gerçekleştirilmeye başlandı. Bu girişimlerle, geçmiş 40 yıla kıyasla elektronik sağlık kayıt sistemleri hekimler ve hastaneler tarafından büyük oranda benimsendi. Bir tahmine göre hekim düzeyinde benimsenme 2008’de %17 iken 2013’de %48 oldu. Hastane düzeyinde benimsenme ise aynı dönemde %13’ten %70’e çıktı. Elektronik sağlık kayıtlarının tıbbi bakımda hesap verebilirlik ve toplum sağlığı yönetimi açısından merkezi bir rol oynaması beklenmektedir.

HITECH yasasının asıl amacı hasta bakımını iyileştirmektir. Ancak son zamanlardaki bazı yayınlar programın başarısı ve elektronik sağlık kayıt sistemlerinin değeri hakkında olumsuz değerlendirmeler içermektedir. Bir makalede muayenehane işlemlerinde elektronik sağlık kayıt sistemlerinin tatmin edici olmaktan uzak olduğunun, hasta güvenliğine katkı açısından da çok başarılı olamadığının düşünüldüğü ifade edilmektedir. Gerçekten böyle mi? Ya da biz bu bulgular karşısında nasıl davranmalıyız?

Elektronik sağlık kayıtları hasta bakımını üç temel mekanizma ile kolaylaştırabilir:

• Daha iyi bilgi toplayıp dokümante edilmesini sağlayarak,
• farklı birimler arasında daha iyi bilgi paylaşımı sağlayarak,
• Bilgisayarlı klinik karar destek uygulaması ve veri analizi.

Karar destek sistemlerinin değeri üzerine yapılan ilk dönem bilimsel yayınlar çoğunlukla akademik kurumlarda üretilen ve yıllar içinde düzeltilen sistemlerden elde edilmiştir. Son yıllarda ticari elektronik sağlık kaydı devreye alan kurumların çoğunda yayınlardaki kadar iyileşmeyi bir anda beklemek makul değildir. Ticari ürünler teknik pek çok yeteneğe sahip olsalar da kendilerine özgü kısıtlamalara da sahiptirler.

Ayrıca, hızlı teknoloji ve iş akışı dönüşümü zor ve tehlikeli olabilir. Bazen sorunlar yazılım yada tasarımdan kaynaklansa da çoğunlukla sistem tasarımına ilişkin vizyon ve gerçek dünya arasındaki tutarsızlık temel sorun sahasıdır. Problemler devreye alma sırasında, manuel süreçlerin otomatizasyonu sırasında belirginleşebilir. Başka bir yaygın durum da, tasarımcıların hekimlerin iş gücündeki artışı küçümsemesidir. İş akışları kopabilir ve ilave hatalar ortaya çıkabilir. Devreye almadan sonra problemlerin çözümü acı verici süreçler gerektirecektir. Organizasyonun bu sorunları halletmesi ve yeni sistemin rutin de ideal kullanımı yıllar alabilir. Ancak bundan sonra bu sistemlerin etkileri ve katkıları konusunda sağlıkla yargılar üretilebilir.   

Bir başka konuda, başarının başarısızlık kadar haber değerinin olmamasıdır. Ancak Sentara Healthcare, Texas Health Resources, Geisinger Medical Center gibi başarılı ve olumlu örnekler de mevcuttur.

Günümüzde elektronik sağlık kayıt sistemleri mükemmelden çok uzaktır. Kayıt girişi için, en azından başlangıçta çok zaman almaktadır. Hasta güvenliği ve kaliteye yönelik yazılımsal geliştirmeler zaman ve uzmanlık gerektirmektedir. Yine de elektronik sağlık kayıt sistemleri vazgeçilmezdir ve son tahlilde taş devrine dönüş mümkün değildir. 21. yüzyılın sağlık bakımı bilgi sistemleri üzerinden sağlanacaktır.

Kaynak: Peter Kilbridge ve Doug Thompson, EHRs: Expecting Too Much, Too Soon?